Švarcsystém – co to takiego?
Švarcsystém to model relacji między przedsiębiorcami, który na czeski rynek wprowadził w latach 90. przedsiębiorca Miroslav Švarc. System ten oparty jest na wykonywaniu bieżących czynności dla przedsiębiorcy przez osobę, która sama jest przedsiębiorcą (zazwyczaj chodzi tu o osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą) bez jego zatrudniania. Pozornie chodzi więc o relację handlową.
Czym charakteryzuje się opisywany model?
W ramach švarcsystému wykonawcą pracy jest osoba fizyczna, która osobiście realizuje powierzone działania. Strony obowiązuje relacja przełożony – podwładny, a praca jest wykonywana przez „podwładnego” odpłatnie w miejscu wskazanym przez „przełożonego” i w jego imieniu zgodnie ze stawianymi przez niego wymaganiami. „Przełożony” zleca wykonanie pracy na własny koszt i odpowiedzialność.
Nie trudno zauważyć korzyści płynących z tego rozwiązania, a więc przede wszystkim oszczędności zleceniodawcy, który nie musi za wykonawcę odprowadzać składek ubezpieczeniowych, dzięki czemu wykonawca może liczyć na większe wynagrodzenie. Na takich operacjach traci państwo.
Czy švarcsystém jest legalny?
Czeski kodeks pracy zabrania stosowania švarcsystému, określając go jako zatajanie stosunku pracy za pomocą innej umowy. Jego wykrywaniem i sankcjonowaniem zajmuje się czeska Państwowa inspekcja pracy i jej oddziały regionalne.
Kary grożą obu stronom. Maksymalna kara dla wykonawcy to 100 000 CZK. Dla zleceniodawcy, bez względu na to, czy jest nim osoba fizyczna, czy prawna, przewidywane kary wynoszą od 250 000 CZ do nawet 10 milionów CZK. Dodatkowo zleceniodawcy mogą zostać domierzone dopłaty do podatku i składek wraz z odsetkami. Co więcej, że może być też pociągnięty do odpowiedzialności karnej za oszustwa skarbowe.
Jak się chronić przed sankcjami?
Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą będzie dla inspekcji pracy podejrzana, jeśli świadczy swoją pracę tylko dla jednego partnera. Niemniej nawet w tej sytuacji brane są pod uwagę zapisy zawartej między stronami umowy i szczegóły jej realizacji.
Wykonując pracę, powinien zadbać o autonomię pracy, miejsca oraz czasu jej realizacji. Powinien więc wykonywać pracę własnym sposobem, poza siedzibą zleceniodawcy, najlepiej we własnym miejscu pracy, i wykorzystywać do tego własny sprzęt. Samodzielnie określa też godziny pracy, a zleceniodawca nie może go z nich rozliczać, tak jak się to dzieje w przypadku pracowników.
